Kızarmış patates ve yanmış tost yemenin sağlık risklerine ilişkin yeni bir uyarı, akrilamid adı verilen bir kimyasal ile artan kanser riski arasında bir bağlantı kuruyor.
Uyarı, 23 Ocak’ta insanların yediği akrilamid miktarını azaltmayı amaçlayan “Go for Gold” adlı bir kampanya başlatan Birleşik Krallık Gıda Standartları Ajansı’ndan geldi. Bu isim, insanların nişastalı gıdaları pişirirken daha koyu kahverengi bir renge ulaşana kadar pişirmek yerine altın rengini hedeflemeleri gerektiğine atıfta bulunuyor.
Amerikan Kanser Derneği (ACS) beslenme epidemiyolojisi stratejik direktörü Marji McCullough, akrilamidin nişastalı gıdalarda çok yüksek sıcaklıklarda pişirildiklerinde – örneğin patates kızartırken veya tost yaparken – oluşabilen bir kimyasal olduğunu söyledi. Ne McCullough ne de ACS İngiltere’deki kampanyaya dahil olmuştur.
McCullough Live Science’a yaptığı açıklamada, çalışmaların hayvanlarda akrilamidin DNA’ya zarar verebileceğini ve kansere neden olabileceğini gösterdiğini söyledi. McCullough, hayvanlardaki bu kanıtlar nedeniyle Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı’nın 1994 yılında akrilamidi “muhtemel kanserojen” olarak etiketlediğini söyledi.
Ancak McCullough, şimdiye kadar akrilamid içeren gıdaların tüketilmesinin insanlarda kanser riskini artırdığının gösterilmediğini söyledi. İnsanlarda akrilamidi incelemek için, bazı çalışmalar insanların diyet raporlarını kullanarak yedikleri kimyasal miktarını tahmin etmeye çalışırken, diğerleri kandaki akrilamid ve metabolitlerinin seviyelerini ölçtüğünü söyledi.
ACS, web sitesinde “Akrilamid ilk kez 2002 yılında bazı gıdalarda bulunduğundan beri, düzinelerce çalışma bu gıdalardan daha fazla yiyen insanların belirli kanserler için daha yüksek risk altında olup olmadığını araştırdı” diyor. Böbrek, endometriyal ve yumurtalık kanserleri de dahil olmak üzere insanlarda görülen bazı kanser türleri için bu çalışmaların sonuçları karışık olup, bazı çalışmalar riskin arttığını gösterirken, diğerleri herhangi bir bağlantı olmadığını göstermiştir. Yine de ACS, “şu anda akrilamid alımına bağlı olarak açıkça artmış bir riskin söz konusu olduğu herhangi bir kanser türü bulunmamaktadır” diyor.
Bununla birlikte ACS, “şu ana kadar insanlarda yapılan çalışmalardan elde edilen kanıtlar biraz güven verici olsa da akrilamidin insanlarda kanser riskini artırıp artırmadığını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu” belirtiyor.
McCullough, tükettiğiniz akrilamid miktarını sınırlandırmayı denemenin mantıklı olduğunu söyledi.
McCullough, patates kızartması ve patates cipsi tüketiminden kaçınmak ya da sınırlamak gibi atabileceğiniz kolay adımlar olduğunu söyledi. Patatesleri kızartmak yerine haşlamak ya da mikrodalgada pişirmek akrilamid maruziyetini azaltabilir.
ACS’ye göre, ekmeği koyu kahverengi veya siyah yerine açık kahverengi renkte kızartmak da akrilamid maruziyetini azaltır, çünkü tostun koyu bölgelerinde daha fazla akrilamid bulunur.
McCullough ayrıca, meyve, sebze ve tam tahıllar bakımından zengin, kırmızı ve işlenmiş et bakımından ise daha az olan sağlıklı bir diyete bağlı kalmanın akrilamid maruziyetinizi azaltacağını söyledi. Bu tür bir diyetin kanser riskini azaltmak da dahil olmak üzere başka faydaları da vardır, dedi.
Kaynak: Live Science
