İnsanların yaklaşık yüzde 10.6’sı solak ama solaklığa neyin neden olduğu hala iyi bir şekilde anlaşılmış değil.
Hangi elin kullanıldığına merkezi sinir sistemi; örneğin, beyin ve omurilik neden oluyor. Kullanılan el beyindeki birçok fonksiyonel sol-sağ farklılıklarından bir tanesi. Spesifik olarak, bir kalemle yazı yazmak gibi ince motor davranışlar için, solaklarda beynin sağ tarafındaki motor korteks baskın oluyor (vücudun sol tarafını beynin sağ tarafı ve vücudun sağ tarafını da beynin sol tarafı kontrol ediyor). Buna karşın, sağ elini kullanan insanlarda, sol motor korteks bu tür işlerde daha iyi.
Bu bulgu araştırmacıları ilgi çekici bir soruya yöneltti: Beyin yapısındaki bu asimetriler, beyin işlevindeki asimetrilerle (hangi elin kullanıldığı gibi) ilişkili olabilir mi?
Beyin Görüntüleme Verileri Analiz Edildi
Yapılan yeni bir çalışma, solakların ve sağ elini kullanan insanların beyinleri arasındaki yapısal farklılıkları ve kullanılan el ile beyin yapısı arasındaki genetik bağlantıyı inceleyerek bu soruyu cevaplamaya odaklandı. Araştırmacılar bioRxiv’da yayınlanan çalışmada, UK Biobank’ten elde edilen, sağ elini kullanan 28,802 insan ile 3,062 solağa ait beyin görüntüleme verilerini analiz ettiler.
Araştırmacılar solaklarda, sekiz beyin bölgesinde bulunan kortikal yüzey alanındaki yapısal hemisferik asimetrilerde bir sağa kayma olduğunu ve iki beyin bölgesinin kortikal kalınlığındaki yapısal hemisferik asimetrilerde de bir sağa kayma olduğunu buldular. Bu durum, solaklığın nöronal kaynaklarda sağ hemisfere doğru bir kaymayla ilişkili olduğu fikrini veriyor. İşlevsel olarak, bu beyin bölgeleri motor işlevlerle ilişkiliydi ama aynı zamanda yürütücü işlevlerle de bağlantılıydı.
Yapılan çalışmada, araştırmacılar hangi genetik faktörlerin, sağ elini kullanan ve solak insanlar arasında farklılıklar gösteren beyin bölgelerindeki beyin yapılarında bulunan asimetrilerle bağlantılı olduğunu da incelediler ve iki beyin bölgesinde, solaklık için artmış genetik yatkınlığın beyin asimetrilerindeki bir sağa kaymayla önemli ölçüde ilişkili olduğunu buldular. Bu bulgu, solaklık ve beyin yapısındaki asimetriler arasında genetik bir bağlantı olduğunu ortaya koydu. Ayrıca, genomda daha önceden solaklıkla ilişkilendirilmiş olan 18 farklı lokasyon beyin yapısındaki asimetrilerle de ilişkilendirildi. İlginç bir şekilde, genomda belirlenen lokasyonlarla ilişkili genlerin altısı, işlevsel olarak mikrotübüllerle bağlantılıydı. Mikrotübüller erken beyin gelişiminde bir rol oynuyorlar.
Sonuç olarak, çalışma solaklığın ve beyin yapısındaki asimetrilerin bağlantılı olduğunu gösteriyor. Solakların beyin asimetrilerinde sağ taraflarına doğru bir kayma bulunuyor. Genetik analizler, sinir sisteminin sol ve sağ taraflarını belirleyen gelişimsel süreçlerin, solaklık ve beyin yapısındaki asimetriler arasındaki işlevsel bağlantıyı açıkladığını ortaya koyuyor.
Orijinal makale: Psychology Today
