Yaşlanmak bedenlerimizde ve hücrelerimizde değişimler meydana gelmesine neden oluyor. Ama Science’da yayınlanan yeni bir çalışmaya göre, bu değişimlerin boyutları bugüne kadar düşünülenden çok daha büyük olabilir.
Araştırmacılar, yaptıkları çalışmada orta ve ileri yaştaki insanların özofaguslarında (yemek borusu) normal hücrelerden çok mutant hücreler bulunduğunu gördüklerini ve bu mutasyonların bazılarının özofagus kanseriyle bağlantılı olduğunu söylüyor.
Bedenlerimiz her bir hücremizin içinde taşıdığımız bir dizi talimatla yaratılmış durumda. Kişiye özgü bir kılavuz niteliğinde olan bu talimatlar dizisine genler adı veriliyor. Bu kılavuz hayatlarımız boyunca asla çalışmayı bırakmıyor ancak biyologların deyimiyle “mutasyona uğrayıp” değişiyor ve bu da yeni talimatların oluşmasına neden oluyor.
Genellikle bu mutasyonların sağlıklı hücreler üzerinde hiçbir etkisi olmuyor ve onlar normal bir şekilde çalışmaya devam ediyorlar. Ama bazen, bu mutasyonlar zarar verici bir hal de alabiliyor. Örneğin, bu değişimler nedeniyle oluşan yeni talimatlar dizisi, sağlıklı bir hücreye bölünmesini ve hızlı bir şekilde çoğalmasını söyleyebiliyor ve diğer hücrelerin bu kontrolsüz hücre çoğalmasını durdurmasını engelleyebiliyor. Böylece de sağlıklı hücreler kanser hücrelerine dönüşebiliyor.
Sağlıklı İnsanlar İncelendi
Yapılan bu yeni çalışmada, araştırmacılar sağlıklı insanlarda hangi mutasyonların mevcut olduğunu görmek istediler. Bu doğrultuda, yaşları 20 ila 75 arasında değişen dokuz donörün özofaguslarının içini kaplayan dokular incelendi. Her bir donörde kanserle ilişkili olduğu bilinen kaç mutasyon olduğunu görmek için, bir dokunun genetik yapısını ortaya koyan gen dizileme yöntemi kullanıldı.
Araştırmacılar çalışmanın sonucunda, insanlar orta yaşa geldiklerinde, özofagusun içini kaplayan dokunun yarısından fazlasının, özofagus kanseriyle ilişkili olan, toplamda 14 mutasyona uğramış gen içerdiğini gördüler. Ve ilginç bir şekilde, mutasyona uğramış genlerden biri olan NOTCH1’in, kanserli dokulardan ziyade sağlıklı olanlarda daha yaygın olduğu ortaya çıktı.
Orta ve ileri yaşlı insanlarda NOTCH1 geni, hücrelerin yüzde 12 ila 80’inde mevcuttu. Ve özofagus kanseriyle ilişkili olduğu bilinen, mutasyona uğramış bir diğer gen olan TP53’ün ise, hücrelerin yüzde 2 ila 37’sinde varlık gösterdiği ortaya çıktı.
Tek Tehlike Özofagusta Değil
Araştırmacılar elde ettikleri bulguların, bu genlerin kanser hastalığında oynadığı rolün yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini gösterdiğini söylüyor. Çalışmanın ortak yazarı Inigo Martincorena, “Kanserle ilişkili olan genetik mutasyonların normal dokularda geniş bir alana yayılmış olduğunu bulduk. Bu, yaşlandıkça kendi hücrelerimizin nasıl mutasyona uğradığını, rekabete girdiğini ve dokularımızda koloni kurmak üzere evrildiğini açığa vuruyor. Bu mutasyonların kanser oluşumu için ne denli önem taşıdığı faktörü göz önüne alındığında, bu olayın boyutundan bugüne dek habersiz olmamız çok şaşırtıcı,” diyor.
Görünüşe göre dokularında bu tip mutasyonların bulunduğu vücuttaki tek yer de özofagus değil. Araştırmacılara göre, orta yaşlı bir insanın cilt hücrelerinin dörtte biri de, güneş nedeniyle meydana gelen ve kansere sebebiyet verebilecek olan mutasyona uğramış hücreleri barındırıyor.
Martincorena, çalışmanın erken kanser gelişimi konusuna ışık tutmanın yanı sıra, bu mutasyonların yaşlanma ve diğer bazı hastalıklara nasıl bir katkı sağladığı konusunda birçok soruyu da beraberinde getirdiğini söylüyor ve gelecek için yeni çalışma konularının önünü açtığını belirtiyor.
