Gezegenler genç yıldızların çevresindeki enkaz disklerinde oluşuyor. Ama şu anda sahip olduğumuz teleskoplar ve araçlarla bu tozlu disklerin içlerini görmek ve bu gezegenleri tespit etmek zor. Şimdi, astronomlardan oluşan bir ekip, The Astronomical Journal’da yayınlanan ve Gemini Gezegen Görüntüleyicisi’yle yapılan dört yıllık bir çalışma sonucunda bu disklerin görüntülerini yayınladı. Bu disklerin her birisi genç gezegenlerin kanıtlarını ortaya koyuyor.
Çalışmada 500 milyon yaşından genç olan yıldızlar hedeflendi. Bunlar bizden 490 ışık yılı mesafe dahilindeki yakın yıldızlardı ve bunların arasında 38’i daha önceden görüntülenmiş olan 104 yıldız vardı. Araştırmacılar aynı zamanda, 26 enkaz diski ve 3 ön gezegen/geçiş diskini de belirlemeyi başardılar.
Yıldızların çevresinde görüntülenen 26 enkaz diskinin 25 tanesinde delikler bulunuyor ve bu da genç bir gezegenin oluşumu sırasında gaz ve tozları topladığının kanıtı. Bunların bazıları daha önceden biliniyor olsa da, bu 26 diskin yedi tanesi yeni tespit edildi. Ancak daha önceden varlığı bilinen 19 diskin önceki görüntülerinin hiçbirisi bu yeni görüntüler kadar net değildi ve dolayısıyla da genç ve hala oluşum sürecindeki gezegenlerin varlığını işaret eden delikler bu görüntülerde görünmüyordu.
Bu disklerin ve yıldızların örneklenme şekli de ötegezegenler üzerindeki araştırmalara fayda sağlıyor. Örneğin, yeni disklerin yedi tanesi uzayda birlikte hareket eden 13’lü bir grubun içindeydi. Bunların 13’ü de yaklaşık olarak aynı zamanlarda, aynı bölgede doğdu ve bu da genç güneş sistemlerindeki ötegezegen oluşumu hakkındaki anlayışımızı derinleştirmek için onları önemli bir hedef haline getiriyor.
Bu Tür Çalışmalar Kendi Güneş Sistemimiz Hakkında Bilgiler Sağlayabilir
Ama bu grup hikayenin sadece bir bölümü. Görüntülenen tüm yıldızlar ve diskler genç ve yaşları onlarca milyon yıl ile birkaç yüz milyon yıl arasında değişiyor. Bu genç güneş sistemleri için çok dinamik bir dönem çünkü bu dönemde gezegenler oluşuyor ve yer değiştiriyor ve sistemlerin genel yapısı şekilleniyor.
İlginç bir şekilde, HD 156623 isimli bir yıldızın diskinde bir delik bulunmuyor. Ama bu yıldız gruptaki en genç olanlardan biri. Ve bu bizim güneş sistemlerinin nasıl oluştuğuyla ilgili anlayışımıza uyuyor. Çok genç bir yıldızın henüz hiç gezegeninin olmaması gerekiyor çünkü kendisi daha çok yeni oluşmuş oluyor.
Bu tür çalışmaların en etkileyici yanlarından biri de, bunların bize bizim kendi Güneş sistemimizdeki evimiz hakkında sağlayabileceği bilgiler. Burası başlangıç döneminde görüntülenmiş olsaydı neye benzerdi? Eğer 4.5 milyar yıl geriye gidebilecek olsaydık, biz bu disklerin hangisi olurduk?
Güneş sistemimizin başlangıç döneminde nasıl göründüğünü hiçbir zaman bilemeyeceğiz. Ama bizim sistemimizi oluşturan aynı süreçler her sistemde devrede oluyor. Bizimkinin tek özel yanı, bizim yaşamı destekleyen Dünya’mız olabilir.
Bizim genç yıldızlar ve onların çevresindeki güneş sistemlerinin gelişimi hakkındaki anlayışımız yavaş yavaş şekil alıyor. Biz on yıl önce bile, bunlar hakkında şimdiki kadar bilgi sahibi değildik ve yaklaşık olarak önümüzdeki on yıl içinde kullanılmaya başlanacak olan James Webb Uzay Teleskobu ve Dev Macellan Teleskobu gibi yeni nesil teleskoplarla sahip olduğumuz bilgiler hızla artacak.
Orijinal Makale: Universe Today
