1909 yılında Paris yakınlarında doğan Marguerite Perey bir doktor olmayı hayal ediyordu ama babası ölünce maddi yönden zorluğa düşen ailesinin tek gelir kaynağı annesinin verdiği piyano dersleri olduğu için üniversiteye gidebilme imkanı yoktu. Bunun yerine, Perey 1929 yılında Paris’teki Technical School of Women’s Education’dan kimya alanında bir diploma aldı. Bu diploma onun bir laboratuvar teknisyeni olarak çalışmasına olanak tanıyordu. Kısa süre sonra, Radyum Enstitüsü’ndeki bir kişisel asistanlık işi için görüşmeye gitti ve iki kez Nobel Ödülü kazanan Marie Sklodowska Curie’yle yaptığı görüşme sonucunda işe alındı.
Curie’nin çalışmalarına devam edebilmesi için, Perey’nin hayatı uranyum cevherinden aktinyum saflaştırmak etrafında dönüyordu ve bu tehlikeli bir işti. Radyum Enstitüsü’nde güvenlik standartları yoktu ve radyoaktif materyallerle gelişigüzel bir şekilde ilgileniliyordu. Marie Curie radyasyonun zararsız; hatta yararlı olduğuna inanıyordu. Curie 1934 yılında bir hayat boyu radyoaktiviteyle yaptığı çalışmalarına bağlı olarak aplastik anemiden ölünce, Perey radyokimya uzmanlığına terfi ettirildi ve aktinyum üzerindeki araştırmalarına devam etti.
1938 yılında, Perey aktinyum örneğinin beklenmedik bir bozunma enerjisi çıkardığını fark etti. Titizlikle yaptığı saflaştırma ve test çalışmalarının ardından, 1939 yılının Ocak ayında aktinyum örneğinin alfa bozunumuna uğradığını ve iki protonunu ve iki nötronunu kaybettiğini değerlendirdi. Perey keşfine aktinyum- K adını verdi. Bu, element 87’nin görüldüğü ilk seferdi.
Beş Kez Nobel’e Aday Gösterildi
Perey’nin keşfi neredeyse hemen ondan çalındı. 9 Ocak’ta, Jean Perrin’den Fransız Bilimler Akademisi’nde onun bulgularının sunumunu yapması istendi. Perrin bunu yaptı ama keşif basında yer aldığında bunun “moldavium” olduğunu ve üç yıl önce öğrencisi Horia Hulubei tarafından keşfedildiğini iddia etti. Perrin ve Hulubei’ın iddiasının doğru olmadığı ispatlansa da, Perey bu duruma çok sinirlendi.
Ama Perey kararlıydı ve keşfine dayanarak bir doktora derecesine sahip olmayı hedefledi. Sorbonne Üniversitesi’ne gitti. Üniversite mezunu olmadığı için,
burada tezini yazabilmeden evvel tam bir lisans programına katılması gerekti.
1946 yılında savunmasını tamamladı ve nihayet element 87’nin keşfini yapan kişi olarak tanındı. Perey önce element için “catium” ismini önerdi ama sonra doğduğu ülkeyi onurlandırmayı seçti ve aktinyum-K fransiyum adını aldı.
Perey 1949’a kadar Radyum Enstitüsü’nde çalışmaya devam etti. Ardından Strasbourg Üniversitesi’nde nükleer kimya bölümünün başına geçti. 1975 yılında kanserden hayatını kaybetti. Perey beş kez Nobel’e aday gösterildi ama ödülü hiç kazanamadı.
Orijinal makale: ChemistryWorld
