Bugünlerde, The Scripps Araştırma Enstitüsü’ndeki bilim insanları, kan akışını algılayan ve arterioller olarak adlandırılan küçük kan damarlarına ne zaman genişleyeceklerini bildiren, GPR68 isimli bir proteini tespit ettiler. Araştırmacılar, GPR68’i harekete geçiren ilaçların, bir gün iskemik inme de dahil olmak üzere tıbbi vakaları tedavi etmek için yararlı olabileceğine inanıyorlar.
19 Nisan’da Cell dergisinde yayınlanan makalenin baş yazarı ve Scripps Research profesörü, Doktor Howard Hughes Tıp Enstitüsü’nde araştırmacı olan Prof. Ardem Patapoutian, “Kan damarlarının kan akış hızındaki değişiklikleri algıladığı yıllardır bilinmektedir. Bu bilgi, kan damarı genişlemesinin düzenlenmesi ve vasküler tonusun kontrol edilmesinde çok önemlidir” diyor.
Gerçekten de, akış yoluyla genleşme (FMD), doktorlara damar sisteminin sağlığı hakkında bilgi veren ve noninvazif (müdahalesiz) bir klinik testtir. Tehlikeli bir FMD, hipertansiyon ve ateroskleroz gibi geniş bir dizi damar hastalığının öncüsüdür.
Patapoutian, “Bu sürecin önemine rağmen, kan akışını algılamak için atardamarların içerdiği moleküller bilinmemektedir,” diyor.
GPR68 Mucizesi
Patapoutian ile doktora sonrası araştırmacı ve şimdi Novartis Research Foundation (GNF) Genomics Enstitüsü’nde bağımsız bir bilim adamı olan makalenin ilk yazarı Jie Xu, projenin GPR68’i tespit etmesini ve nasıl çalıştığını belirlemesini sağladı. Ekip, kan damarlarında kan akışını önlemek için sıvı çalkantısı hareketini kullanan bir makine tasarlayarak başladı. Bu makine, bir tabakta 384 adet küçük kuyucuk içine yerleştirilmiş yatak hücreleri üzerinde, sıvıyı yukarı ve aşağı hareket ettiren 384 piston kullanır. Bu hareket, kanın bu hücrelere nasıl baskı yaptığını taklit eder.
Araştırmacılar bu makineyi, bazıları basınç algılamasına bağlı potansiyel olarak aşırı proteine yol açan mutasyonlara sahip olan bir dizi hücre hattını test etmek için kullandılar. Daha sonra 384 kuyucuğun her birinde farklı olan aday genlerin tepkilerini bozacak bir ekran yaptılar. Ve her bir genin, makinenin çalkantılı basıncına cevap vermek için gerekli olup olmadığını test ettiler.
Bu testler araştırmacılara, mekanik uyarımın bir sensörü olarak gösterdikleri GPR68’i işaret etti. Diğer deneyler, GPR68’in FMD için gerekli olduğunu gösterdi. Patapoutian, “Model bir organizmada bu protein, kan akışını ve damar sisteminin düzgün işleyişini anlamak için gereklidir” diyor.
Arterioller düzgün bir şekilde genleşemediğinde vücut, hipertansiyonu olan kişilerde kan basıncını düşürmek ya da ateroskleroz olgularında tıkanmış damarlardan kan almak için daha az seçeneğe sahiptir.
Patapoutian, “Bir sonraki çalışma, klinik olarak konuyla ilgili kalp ve damar hastalıklarında GPR68’in rolünü araştıracaktır” diyor. “Bu moleküller klinikte yararlı olabileceğinden, GPR68’in işlevini netleştirebilmek için küçük moleküller kullanma olasılığını da araştırıyoruz” açıklamasını yaptı.
Kaynak: Science Daily
