Genetiği değiştirilmiş yüzlerce milyon sivrisinek, hastalık taşıyan yerel sivrisinek popülasyonlarını yok etmek adına yakın zaman içinde Florida’daki ada zinciri Florida Keys’de doğaya salınacak.
Bunun işe yarayıp yaramayacağı ve doğa üzerinde istenmeyen etkileri olup
olmayacağıysa henüz bilinmiyor. Gizmodo isimli web sitesine göre, Florida Keys Sivrisinek Kontrol Dairesi şu anda Zika virüsü ve dang humması gibi hastalıkları taşıyabilen ve bunları insanlara bulaştırabilen istilacı Aedes aegypti sivrisinekleriyle savaşmak için yılda yaklaşık 1 milyon dolar bütçe ayırıyor. Kurula göre, maliyetli sivrisinek kontrol yöntemlerine kıyasla, yerel a. aegypti sivrisinekleriyle çiftleşmek üzere 750 milyon genetiği değiştirilmiş sivrisineği doğaya salma planı daha ucuz ve etkili bir yöntem olabilir.
Sivrisinek kurulu üyesi Jill Cranny-Gage, bu konuda ellerinden gelen her şeyi denediklerini ve seçeneklerinin azalmakta olduğunu belirtiyor. Kurulun kabul ettiği plan doğrultusunda, sivrisinekler önümüzdeki yıl doğaya salınmaya başlanacak. Ama herkes bu plan konusunda hemfikir değil.
Erkek Sivrisineklere “Öldürücü Bir Gen” Eklendi
Genetiği değiştirilmiş sivrisinekleri tasarlayan biyoteknoloji şirketi Oxitec, bunu erkek a. aegypti sivrisineklerine “öldürücü bir gen” ekleyerek yaptı. Teoride, genetiği değiştirilen erkeklerin dişi sivrisineklerle çiftleşmesi, öldürücü geni dişi yavrulara aktarması ve yavruların olgunluğa erişmeden ölmesine neden olması gerekiyor. Bu genetik değişiklik erkek sivrisineklerin hayatta kalımı üzerinde bir etki yapmıyor ve Oxitec’in sivrisinekleri dişilerle çiftleşmek üzere hayatta kalmaya devam ediyor.
Gizmodo’nun haberine göre, sadece dişi sivrisinekler insanları ısırıyor.
Laboratuvar çalışmalarında, Oxitec öldürücü gene sahip dişi yavruların sadece yaklaşık yüzde 3’ünün yetişkinlik dönemine kadar hayatta kaldığını buldu ama bu hayvanlar yavrulayamayacak kadar dayanıksız ve güçsüzdü. Ama bu durum doğada geçerli olmayabilir.
2019’da Scientific Reports’da yayınlanan bir çalışmaya göre, Oxitec 2013 ve
2015 yılları arasında Jacobina, Brezilya’da milyonlarca sivrisineği doğaya
saldığında, genetiği değiştirilen hayvanlardaki genler beklenmedik bir şekilde yerel sivrisinek popülasyonlarında ortaya çıktı ve bu bazı dişi yavruların çiftleşecek ve genlerini aktaracak kadar uzun süre yaşadığını işaret ediyordu.
Neticede ortaya çıkan bu hibrit sivrisinekler Oxitec’in eklediği öldürücü geni taşımıyorlardı. Bunun yerine, en başta genetiği değiştirilmiş sivrisinekleri yaratmak için kullanılan Küba ve Meksika sivrisinek popülasyonlarının genlerini taşıyorlardı. Çalışmanın yazarları bu hibrit sivrisineklerin “daha güçlü” ve böcek ilaçlarına karşı daha dirençli olabileceği tahmininde bulundular.
Şu anda, bilim insanları bir hibrit sivrisinek akınının onlarla aynı çevreyi paylaşan insanları ya da hayvanları nasıl etkileyebilecek olduğunu bilmiyorlar. Bazı kesimler, aynı zamanda da Oxitec’in sivrisineklerinin kendilerinin de yerel yaban hayatına istenmeyen şekillerde zarar verebileceği iddiasında bulunuyorlar.
Orijinal makale: Live Science
