Evrenimizin bir gizemi daha: Galaksimizi çeken büyük çekici

Ünlü felsefeci Kant “Beni Allah’ın varlığına ikna eden iki şey vardır: Biri vicdanımdaki ahlak yasası, diğeri de başımın üstündeki sonsuz yıldızlı gökyüzü” demiştir. Gerçekten de Evren, insanı hayran bırakacak bir genişlik ve ihtişama sahiptir. Gece gökyüzünde, biz bu ihtişamın çok küçük bir kısmı olan kendi galaksimiz içindeki yıldızları görürüz, oysa galaksimiz dışındaki derin evren, aklımızın sınırlarını zorlayan gizemli cisimlerle doludur. Bu yazımızda, böyle bir cismi inceleyeceğiz: Büyük Çekici Görülen kötü kâbuslardan biri, bataklık ya da benzeri bir ortam tarafından hiç karşı konulamayacak şekilde çekilmektir. Siz de böyle bir kâbus görüp uyandıysanız, kâbusunuzun sizin için gerçekleşmediğine sevinebilirsiniz. Fakat uzayda böylesi çekilme olaylarının olduğunu hatırlatalım. Hepimiz, yaşadığımız Dünya, tüm Güneş Sistemi, hatta tüm Samanyolu Galaksisi ile çevredeki yüz binlerce diğer galaksi saatte 2,2 milyon km hızla, uzayda belirli bir bölgeye doğru çekiliyoruz. Bu bölge bizden 250 milyon ışık yılı uzaklıkta, Centarius Takım Yıldızı yönünde. Oraya o kadar büyük bir hızla çekiliyoruz ki, bu hızla Güneş etrafında dönseydik, bir yıl sadece 18 gün uzunluğunda olurdu.

BÜYÜK ÇEKİCİ’Yİ GÖREMİYORUZ

Bizi çeken şeyin ne olduğunu bilmiyoruz. Astronomlar 1970’lerde keşfedilen bu yapıya Büyük Çekici diyor. Hemen teleskoplarımızı o yöne döndürelim diyebilirsiniz ama bu işe yaramayacaktır. Büyük Çekici astronomların “Kaçınılması gereken bölge” denilen gökyüzü parçasında bulunuyor. Burası galaksimizin merkezinin olduğu yön, orada yüksek miktarda gaz ile toz ve yoğun miktarda yıldız olduğu için, arkasını ve dolayısıyla Büyük Çekici’yi göremiyoruz. Sadece etrafımızdaki bütün galaksilerin oraya doğru çekildiğini görüyoruz. Yani orada ya on binlerce galaksi kütlesinde bir cisim ya da bilemediğimiz garip bir yerçekimi anomalisi olmak zorunda. Yaşadığımız evren, iç içe geçmiş sistemlerle tarif edilebilir; Dünya, Güneş Sistemi’nin parçası, Güneş Sistemi Samanyolu Galaksisi’nin parçası, Samanyolu Galaksisi lokal galaksiler grubunun parçası, lokal galaksiler grubu da Başak Galaksi Kümesi’nin parçası, Başak Galaksisi de Başak Galaksi Süperkümesi’nin parçası. 2014 Eylül’ünde astronomlar, Başak Süperkümesi’nin Laniakea Süperkümesi’nin bir uzantısı olduğunu keşfettiler. Laniakea Süperkümesi tam 100 bin galaksiden oluşan, 520 milyon ışık yılı (yani ışığın, saniyede 300 km. hızla gitmesine rağmen, bu süperkümenin bir ucundan bir ucuna hareketi 520 milyon yıl alıyor) çapında dev bir yapı. İşte Büyük Çekici, bizim de parçası olduğumuz bu süperkümenin tam merkezinde yatıyor. Evren hakkında bilgimiz arttıkça, yepyeni gizemler karşımıza çıkıyor ve Evren ihtişamıyla bizi daha da çok büyülüyor.