Stubbins Ffirth (1784–1820), Pennsylvania Üniversitesi’nde araştırma yapan bir hekim ve bilim adamıydı. Ffirth, ölümcül bir hastalık olan sarıhummanın bulaşıcı olmadığını, bu hastalığa yazın sıcaklığı ve stresinin neden olduğunu düşünüyordu. Ffirth teorisinden o kadar emindi ki yaşadığı yüzyılda sadece İspanya’da 300.000 kişinin ölümüne yol açan, çalıştığı Pensilvanya’da her on kişiden birinin ölümüne yol açan bu hastalığın bulaşıcı olmadığını ispatlamak için kendi üstünde deney yapmaktan kaçınmadı. Önce kendi kolunda yaralar açıp, buraları, hastaların kusmukları ile doldurdu. Hastalanmayınca, bu sefer kusmukları kendi gözlerine sürmeye başladı. Daha sonra kusmukları ısıtıp buharında durmaya başladı, bu da işe yaramayınca kusmukları diri diri içmeye başladı. Hastalanmadığını gören Ffirth, daha da ileri giderek sırasıyla hastalarının kan, tükürük ve idrarını üstüne dökerek deneyler yapmaya devam etti. Bütün bu deneyler sonucunda hasta olmayan Ffirth, hipotezini ispatladığından emindi. Oysa, Ffirth yanılıyordu, sarıhumma bulaşıcı bir hastalıktı, deneyleri kontrolsüz olduğu için başarısız olmuştu. Ffirth’in deneylerinde kullandığı sıvıların hepsi, hastalığın son safhasındaki hastalardan alınmıştı ve bu safhada hastalık bulaşıcı değildi. Ancak Ffirth hastalığın yazın daha çok görüldüğü konusunda haklıydı, bunun nedeni 60 yıl sonra Kübalı bilim adamı Carlos Finlay tarafından açıklanacaktı. Hastalığı taşıyıp bulaştıranlar, sivrisineklerdi.
Kaynak: Bilim ve Yaşam Sayfası/ Pazar Sabah
