Dünyayı öğrenmek için bir hayvanın sadece çevresine dikkat etmesi yetmiyor.
Hayvanın aynı zamanda çevresinde gördüğü, duyduğu ve hissettiği şeylerin
hangilerinin en çok önem taşıdığını öğrenmesi ve bu detayların önemlerinin
zaman içinde nasıl değişime uğradığını gözlemlemesi de gerekiyor. Ancak
insanların ve fareler haricindeki hayvanların bu detayları nasıl takip ettiği
bugüne dek bilinmiyordu.
Stanford’da görevli biyologların Science’da yayınlanan çalışmasıyla, şimdi
hayvanların dikkat edilecek detayları nasıl seçtiklerinin ve sınıflandırdıklarının
gizemi çözülmüş olabilir. Çalışmanın sonuçlarına göre, beyindeki
paraventriküler talamus (PVT) adı verilen bölüm bir tür eşik bekçisi gibi işlev
gösteriyor ve beynin bir durumu tanımladığından ve o durumun en belirgin
detaylarını takip ettiğinden emin oluyor.
Çalışmaları şu an için sadece farelerle sınırlı olsa da, araştırmacılar sonuçların
kendilerini şaşırttığını, çünkü talamustaki hücrelerin bir uyarıcının davranışsal
öneminin takibini yapmada çok önemli bir rol oynadığının ilk kez gösterildiğini
söylüyorlar.
Neyi Öğreneceğine Karar Verme Süreci
Öğrenme sürecinin tam olarak nasıl gerçekleştiğini anlamak isteyen
araştırmacılar, farelere belirli kokuları iyi ve kötü sonuçlarla ilişkilendirmeyi
öğrettiler. Buna göre, bir koku su kaplarına biraz su doldurulacak olduğunun ve
diğeri de yüzlerine hava püskürtüleceğinin işaretiydi.
Sonrasında, hava püskürtmenin yerine, daha fazla dikkat çekmesi açısından
hafif bir elektrik şoku uygulanmaya başlandı. Sonuçta, araştırmacılar PVT’deki
nöronların bu değişimin takibini yaptığını gördüler. Hava püskürtüldüğü
aşamada, PVT nöronlarının üçte ikisi iki kokuya da tepki verirken, geriye kalan
yüzde 30 nöron sadece suyu işaret eden kokuyla aktive oldu.
Elektrik şoku uygulanan aşamadaki dengeler ise daha değişikti. PVT
nöronlarının neredeyse tamamı elektrik şokuna tepki verirken, nöronların
dörtte üçü hem iyi hem de kötü sonuçlara tepki verdi.
Sonuçlar Sayesinde Uyuşturucu Bağımlılığı Tedavi Edilebilir
Benzer bir değişiklik, farelerin su kapları doldurulduğunda da gözlemlendi. Su
fareler için daha az önemli olmaya başladı. PVT suya daha az ve hava
püskürtülmesine daha çok duyarlılık gösterdi. Bu, PVT’nin kötü sonuçlara daha
çok, iyi sonuçlaraysa daha az duyarlı hale geldiği anlamını taşıyordu. Bu
gözlemler neticesinde ortaya çıkan sonuç, PVT’nin içinde bulunulan anda neyin
en önemli olduğunu izlediği ve bunun takibini yaptığıydı.
Araştırmacılara göre, farklı detaylara dikkat vermenin hayvanların nasıl ve ne
öğrendikleri üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu incelemek isteyen başka
araştırmacılar şimdi PVT’ye odaklanabilir. Ayrıca elde edilen bu sonuçlar, uzun
vadede insanların nasıl öğrendiğinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilir ve
buna ek olarak, uyuşturucu bağımlılarının uyuşturucu alımı ve ardından gelen
his arasındaki ilişkiyi unutmalarını sağlayarak bağımlılık tedavisinde de
kullanılabilir.
