Colorado Boulder Üniversitesi’nden yerbilimci Robert Brakenridge’in yaptığı bir çalışmaya göre, Dünya’dan binlerce ışık yılı uzaklıkta gerçekleşen büyük enerji patlamaları gezegenimizin biyolojisinde ve jeolojisinde izler bırakmış olabilir.
International Journal of Astrobiology’de yayınlanan çalışma, bilinen evrendeki en şiddetli olaylardan bazıları olan süpernovaların etkilerini inceliyor. Çok yakında gerçekleşebilecek bir süpernova Dünya yüzündeki insan uygarlığını yok edebilir. Ama Brakenridge, daha uzakta gerçekleşenlerin de, tehlikeli radyasyon ve koruyucu ozon tabakasına zarar verme yoluyla Dünya’yı olumsuz şekilde etkileyebileceğini söylüyor.
Bu olası etkileri incelemek için, Brakenridge gezegenin ağaç halkası kayıtlarını araştırdı ve bunlarda bu uzak, kozmik patlamaların parmak izlerini aradı. Brakenridge’in bulguları, geçtiğimiz 40,000 yıl içinde Dünya’nın nispeten yakınlarında gerçekleşen süpernovaların, teorik olarak Dünya’nın ikliminde en az dört bozulmayı tetiklemiş olabileceğini gösteriyor.
Bunlar kesinleşmiş sonuçlar olmasa da, Brakenridge bu şiddetli olayların potansiyel etkilerinin ağaç halkası kayıtlarıyla uyumlu gibi göründüğünü belirtiyor.
Brakenridge radyokarbon olarak da bilinen karbon-14’ün, Dünya’da çok az miktarlarda var olan bir karbon izotopu olduğunu, Dünya’ya ait olmadığını ve bunun uzaydan gelen kozmik ışınlar gezegenimizin atmosferini neredeyse sürekli bir şekilde bombardımana tuttuğunda oluştuğunu açıklıyor. Brakenridge genellikle yıldan yıla istikrarlı bir radyokarbon miktarı olduğunu söylüyor. Ağaçlar karbondioksiti tutuyor ve bu karbonun bir kısmı radyokarbon oluyor.
Süpernovaların Tahmini Yaşlarıyla Ağaç Halkası Kayıtları Karşılaştırıldı
Ancak bazen, ağaçların tuttuğu radyokarbon miktarı istikrarlı olmuyor. Bilim insanlarının bu izotopun ağaç halkalarındaki konsantrasyonunda birdenbire bir artış meydana geldiğini keşfettiği birkaç durum bulunuyor. Brakenridge bunun sadece iki olası açıklamasının olabileceğini söylüyor: Bir Güneş patlaması veya bir süpernova.
Süpernova hipotezini test etmek için, Brakenridge geçmişe döndü ve geçtiğimiz 40,000 yıl içinde Dünya’ya nispeten yakın mesafelerde gerçekleşen süpernovaların bir listesini yaptı. Sonra, bunların tahmini yaşlarıyla ağaç halkası kayıtlarını karşılaştırdı.
Sonuçta, incelenen ve Dünya’ya en yakın mesafelerde gerçekleşen sekiz süpernovanın tümünün de, Dünya’daki radyokarbon kayıtlarındaki açıklanamayan ani yükselişlerle ilişkili gibi göründüğünü buldu. Brakenridge bunlardan dördünün özellikle ümit verici adaylar olduğunu düşünüyor. Örneğin, bir zamanlar Dünya’dan yaklaşık 815 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve Vela takımyıldızında yer alan eski bir yıldız, aşağı yukarı 13,000 yıl önce bir süpernova geçirdi. Bunun üzerinden çok geçmeden, Dünya’daki radyokarbon seviyeleri neredeyse yüzde 3 oranında artış gösterdi.
Bu bulgular kesin deliller değil. Bilim insanları hala geçmiş süpernovaların tarihlerini belirlemede zorluk çekiyorlar ve bu da Vela patlamasının zamanlamasını 1,500 yıla kadar varabilen olası bir hata payıyla şüpheli yapıyor. Ayrıca, böyle bir karmaşanın etkilerinin o sırada Dünya’da bulunan bitkiler ve hayvanlar için ne olmuş olabileceği de net değil. Ama Brakenridge, bu sorunun çok daha fazla araştırmanın yapılmasına değer olduğuna inanıyor.
Orijinal makale: Science Daily
