Geleneksel kişisel gelişim anlatıları eğer hedefinize ulaşamıyorsanız tavsiye almanız gerektiğini söyler. Güzel bir iş bulmuş, iyi bir terfi almış, okulda iyi notlar tutturmuş, kilo vermeyi başarmış ya da sizin istediğiniz türde bir maddi duruma gelmiş birini bulup ona zorlandığınızı söylemenizi ve o kişinin söylediklerini yapmanızı.
Ancak alanlarında önde gelen iki psikoloğa göre, bu teori sadece klişe değil, aynı zaman da yanlış da. Onların yaptığı araştırmaya göre motivasyonun anahtarı tavsiye almak değil, tavsiye vermek.
MIT Sloan Management Review’da yayınlanan makalelerinde, psikologlar Lauren Eskreis-Winkler ve Ayelet Fishbach, psikologların uzun zamandır irade gücüyle ilgili sorunların bilgiyi eyleme dökmek için motivasyon olmamasıyla ilişkili olduklarını bildiklerini yazdılar.
Bir Dizi Deney Yapıldı
Bu bilgiden yola çıkarak, mücadele içindeki insanlardan tavsiye arayışı içine girmek yerine tavsiye vermelerini istemeye karar verdiler ve istediklerine ulaşmakta zorluk yaşayan insanların kendi yaşadıkları aynı sorunlarla yüz yüze olan diğer insanlara tavsiye verdikleri bir dizi deney yaptılar. İnceledikleri insanlar arasında iş bulamayan, para biriktiremeyen, öfke yönetimi yapmakta zorlanan yetişkinler ve okulda yetersiz kalan çocuklar vardı.
Psikologlar tavsiye vermenin, tavsiyeyi veren kişiye yeni bir bilgi sağlamasa da ona öz güven sağlayacağını düşündüler. Çünkü onlara göre bir insanın becerisine güven duyması, motivasyon ve başarıyı becerinin kendisinden daha fazla ateşleyebilirdi.
Tavsiye Vermek İnsanları Motive Ediyor
Deneylerin sonuçları psikologların tezlerinin doğrulunu kanıtladı. İşsiz yetişkinler aynı durumdaki insanlara tavsiye verdiler. Ardından tüm katılımcılar kariyer tavsiyesi veren bir web sitesindeki iş arama tüyolarını okudu. Sonuçta, katılımcıların yüzde 68’i, tavsiye verdikten sonra kendilerini iş aramak için daha motive olmuş hissettiklerini söyledi.
Benzer şekilde, para biriktirmekte zorlanan insanların yüzde 72’si, tavsiye vermenin bu konuda uzmanlardan tavsiye almaya göre para biriktirmek için kendilerini daha fazla motive ettiğini söyledi; öfke kontrolü yapmakta zorlanan yetişkinlerin yüzde 77’si, öfke kontrolü üzerine tavsiye verdikten sonra kendilerini sinirlerini yönetmek konusunda profesyonel bir psikologdan tavsiye aldıktan sonrasına göre daha motivasyonlu hissettiğini belirtti. Ve kilo vermekte zorlanan yetişkinlerin yüzde 72’si de, tavsiye vermenin kilo kaybetmek için kendilerini bir diyetisyenden tavsiye almaktan daha fazla motive ettiğini bildirdi.
Bu sonuçlardan daha da şaşırtıcı olan şey, katılımcıların tavsiye vermenin etkinliği konusunda hiçbir şekilde bilgi sahibi olmamasıydı.
Kendinizi Güçlü Hissetmek İçin Tavsiye Verin
Tavsiye almanın kişileri motive edeceği yönündeki yanlış beklenti, muhtemelen düşük performans göstermenin gerekli bilgilere sahip olmamaktan kaynaklı olduğu varsayımına dayanıyor. Ancak gerçekte, motivasyonunu kaybetmiş insanlar genellikle başarılı olmak için neler yapmaları gerektiğini biliyorlar ama sadece harekete geçmiyorlar. Fishbach, “Örneğin, insanlar kilo vermekte başarısız olan kişilerin etkili diyetler konusunda bilgi sahibi olmadığını düşünürler. Ama gerçekte onlar bu konuda oldukça fazla şey bilmelerine rağmen bilgilerini eyleme dökmemektedirler,” diyor.
Tavsiye almak yerine tavsiye vermek, motivasyonunu kaybetmiş insanların kendilerini güçlü hissetmelerini sağlıyor çünkü zaten sahip oldukları bilgileri düşünmelerine ve yansıtmalarına olanak tanıyor. Yani eğer ilerleme sağlamak için gerekli olan kaynakların ve stratejilerin neler olduğunu bilmiyorsanız, yardım istemek muhtemelen atılabilecek en iyi ilk adım olacaktır. Ama eğer siz de çoğu insan gibi ne yapmanız gerektiğini biliyor ama onu gerçekten de yapmakta zorluk çekiyorsanız, birine tavsiye vermek ihtiyaç duyduğunuz motivasyon kaynağı olabilir.
