Venüs, Güneş’e yakınlığı, büyüklüğü, yapısı ve kütlesi açısından Dünya’nın ikiz kardeşi olarak anılır. Güneş Sistemi’nde bize en yakın olan bu gezegen, Dünya gibi yaşama uygun bir gezegen olmaktan çok uzaktır.
Venüs, 462 C ortalama sıcaklık ile Güneş Sistemi’nin en sıcak gezegenidir. Bu, atmosferinin yüzde 96’sını oluşturan yoğun karbondioksit gazının yaptığı sera etkisinden kaynaklanmaktadır. Venüs’ün yüzeyindeki basınç, Dünya’dakinin 92 katı, yani 900 metre deniz dibindeki basınç kadardır. Böyle koşullar altında, akıllı yaşamın ortaya çıkması imkânsızdır.
Sülfürik asit taşıyan yoğun bulutlarla kaplı olan Venüs’ü teleskopla görmek mümkün değildir; bundan dolayı hakkındaki bilgimiz, uydular aracılığıyla ve ancak yakın zamanlarda gelişmiştir.
Dönüş Yönündeki Bilinmeyen
Venüs, tüm Güneş Sistemi’nde kendi etrafında en yavaş dönen gezegendir. Venüs’te 1 yıl 225 Dünya günü sürerken, 1 gün 243 Dünya günü uzunluğundadır, yani kendi ekseni etrafındaki dönüşünü Güneş etrafındaki dönüşünden daha geç tamamlar. Bu yavaş dönme hızına rağmen, Venüs’te rüzgârlar saatte 360 km gibi hızlara ulaşabilmektedir. Bu, Venüs’ün kendi etrafındaki dönme hızından 60 kat daha hızlıdır. Dünya’daki en hızlı rüzgârlar ise Dünya’nın kendi etrafında dönme hızının ancak beşte birine ulaşabilir.
Bilim insanları arasında Venüs’teki bu hızlı rüzgârların açıklamasının Güneş ile bağlantılı olduğu konusunda yaygın bir kanaat olsa da, bu rüzgârları ortaya çıkaran mekanizma tam olarak bilinmemektedir. Bu süper rüzgârlar, Venüs’ün çözülmeyi bekleyen gizemleri arasında yer alıyor.
Dünya’ya kuzey kutbundan bakıldığında bütün gezegenler, Güneş etrafında saatin ters yönünde dönerler. Yine çoğu gezegen aynı yönde kendi etrafında döner. Ancak bu durum Venüs için geçerli değildir, o, kendi etrafında saat yönünde döner. Diğer bir deyişle orada Güneş batıdan doğup, doğudan batar.
Venüs’ün bu garip hareketine Güneş Sistemi’nin erken zamanlarında ona çarpan bir gezegen ya da büyük bir cismin neden olduğu düşünülmektedir. Ancak şimdilik bu teoriyi doğrulayacak güçlü veriler elimizde mevcut değil. Bu gizemin tam olarak çözülmesi için gelecekte Venüs jeolojisi üzerine yapılacak çalışmaları beklememiz gerekiyor.
Venüs’teki Işıklar
Venüs’te açığa çıkan en ünlü gizem, Ashen ışıkları olarak bilinen optik fenomendir. Bu, Dünya’dan bakıldığında, gezegen hilal şeklindeyken karanlık kesimde görüldüğü iddia edilen ışıklara verilen isimdir. Bu ışıklar ilk defa 1643 yılında Giovanni Battista tarafından gözlemlendi. O günden bugüne kadar çok sayıda saygın astronom bu ışıkları gözlemlediğini iddia etmesine rağmen, bu ışıkların varlığını ortaya koyacak kesin bir kamera kaydı ya da resim alınamadı. Fiziksel kanıt yokluğundan dolayı çok sayıda bilim insanı bu ışıkların Venüs’te gerçekleşen bir fenomenden çok, insan gözünün bir aldanışı ya da teleskopların yol açtığı bir optik oyun olduğu kanaatinde.
Venüs’e uydu gönderilmeden önce Franz von Paula Gruithuisen gibi çok sayıda astronom, Ashen ışıklarını uzaylıların aktiviteleriyle açıklamaya kalkışmıştı. Bu ışığın kaynağının Venüs’teki yıldırımların ya da bazı elektrik olaylarının sonucunda oluştuğunu düşünenler de var. Bu ışıkların ne olduğu, hatta gerçekten var olup olmadığı sorusu ne yazık ki hâlâ cevapsız.
Ashen ışıklarının muhtemel bir açıklamasının Venüs’teki yıldırımlar olabileceğini söyledik. Ancak Venüs’teki bulutların yıldırım üretip üretemeyeceği de kendi başına bir gizem. Dünya’da yıldırımların oluşmasında kilit rolü bulutların içindeki buz tanecikleri oynamaktadır. Venüs’teki sıcaklığın ve kuruluğun yüksek olması, bulutlarda buz tanecikleri olmadığı anlamına geliyor. Dolayısıyla beklenti, Venüs’te yıldırım olmaması yönünde.
ESA’nın gönderdiği Venüs Express uydusu 2007 yılında yıldırımların radyo dalga sesini duyduğunu açıkladı. Ancak, yıldırımların fotoğrafı çekilene ya da görüntüsü yakalanana kadar Venüs’te yıldırımların çaktığını kesin bir şekilde söylemek mümkün değil. Dolayısıyla Venüs’te yıldırımın olup olmadığı, varsa bunun mekanizmasının ne olduğu hâlâ bir gizem. Venüs’teki yıldırımların orada gerçekleşen volkanik patlamalardan açığa çıkan tozla oluştuğunu düşünenler de var. Fakat Venüs’te aktif volkanlar olup olmadığı, cevabını bekleyen bir başka gizem. Volkanik aktiviteye işaret eden bulgular olsa da, kesin bir kanıt mevcut değil.
