Oxford araştırmacılarının çalışmalarının sonucunda ortaya konan Karanlık DNA fenomeni büyük bir bulmacaya kapı açıyor.
DNA Dizileme Teknolojisi insanların asırlardır hayvanlar hakkındaki çeşitli sorularını cevaplamada yardımcı oluyor. Fakat bazı durumlarda bir gizemle karşılaşıyoruz. Bazı hayvan genomlarında, aynı türde bulunan ve hayati önem taşıyan zorunlu genlerin kayıp olduğu görülüyor. Bu kayıp genlere “Dark DNA(Karanlık DNA)” deniliyor.
Oxford Üniversitesi Post Doktora Akademi Üyesi Adam Hargreaves ve meslektaşları bu fenomene ilk önce çöl farelerinde (Psammomys Obesus), çölde yaşayan bir gerbil türünde rastlıyorlar. Bu hayvanın Tip 2 Diyabete neden duyarlı olduğunu araştırmak için , insülin salgısını sağlayan gen hakkında çalıştıklarını belirtiyor.
Kayıp Genler-Karanlık DNA
“Fakat insülinin salgılanmasını kontrol eden Pdx1 genini ararken, onun kayıp olduğunu fark ettik, diğer 87 gen de aynı şekilde. Bu kayıp genlerin (Pdx1 dahil) bazıları olmadan bu canlının yaşaması mümkün değil. Peki bunlar nerede?”
Buna yönelik buldukları ilk kanıt, kum faresinin beden dokusunda, ancak kayıp genlerin içindeki talimatlar ile oluşturulabilecek kimyasal ürünlerdi. Bu ancak genler o an genomda bir yerlerde ise mümkün olabilirdi.
“Buradaki izlenimimiz genlerin genomda gerçekten bulunmadığı değil ancak genomun içinde bir yerlerde saklı olması.”
“Bu genlerin DNA dizilimleri, DNA’nın temel yapıtaşlarından olan G ve C molekülleri bakımından zenginler. Biliyoruz ki, GC-zenginlikli dizilimler DNA-dizileme teknolojisinde çeşitli problemler ortaya çıkarır. Bunun yüzünden aradığımız genleri tespit etmek zorlaşır. Bu sebeple karanlık maddeye atıf yaparak, bu gizli diziye ‘Dark DNA’ dedik.”
Çöl faresi üzerinde daha detaylı bir araştırma sonucunda diğer kemirgen genomlarından farklı olarak, daha fazla mutasyon geçirilen hasta bölgeler (hotspot) bulundu. Bu hasta bölgedeki tüm genler şu an çok fazla GC-zengini DNA’ya sahip, standart metod ile tespit edilemeyecek bir dereceye gelmişler. Aşırı seviyede bir mutasyon genlerin çalışmasını durdurur, ancak nasıl olduysa DNA dizilimindeki bu radikal değişime rağmen farenin genleri işlevlerini yerine getirebiliyorlar.
“Bu genler için çok zor bir iş. Bu sanki bir Countdown (Bir kelime bir işlem) oyununu sadece ünlü harfler kullanarak kazanmak gibi.”
Bu tür bir karanlık DNA önceden kuşlarda da bulunmuştu. Bilim insanları inceledikleri türde 274 tane kayıp genin olduğunu farketmişlerdi. Bu durum bilim insanlarının yıllardır bulamadığı leptin geni (Enerji dengesini sağlayan bir tür hormon) için de geçerli. Bu genler de büyük bir GC içeriğine sahip ve bu genlere karşılık gelen ürünler kuşların dokularında gözlemleniyor, ancak genler hala kayıp.
Kaynak:theconversation.com
Bilgilendirici ve güzel bir yazı,elinize sağlık.