Kraliyet yasağına rağmen, dönüşüm çabaları, simyanın bitişi için yaygın olarak kabul edilen tarihlerden çok sonra bile yeraltında devam etti.
Simyacılar çaba için bir “A” notunu hak ediyor. Bilim adamı Lawrence M. Principe, metallerin dönüştürülmesi veya chrysopoeia’nın (altın yapımı) “doğal dünyayı anlamak ve onun güçlerinden yararlanmak için tutarlı teorik ve gözlemsel temellerle desteklenen ciddi ve akılcı bir çaba” olduğunu yazıyor.
Bu tür çabalar “çeşitli kültürel, entelektüel ve teorik bağlamlarda bir buçuk bin yıl boyunca sürdürüldü.” Chrysopoeia’nın aslında işe yaramadığı gerçeği, bilim adamlarına başvurmayı öğretti. Son yıllarda, Principe ve diğer akademisyenler, bilim tarihinde genellikle kötü bir tohum olarak düşünülen simyayı eski haline getirmek için uzun bir yol kat ettiler.
Ancak, simyanın uzun tarihi göz önüne alındığında, “kimyacıların normal işlemlerinden ve hedeflerinden metalik dönüşümün ortadan kalkması nasıl açıklanır”? Kısacası, simya arayışı ne zaman sona erdi? Bu son, kimya tarihinde büyük bir gelişmeydi, ancak tespit etmesi zor. Principe, on sekizinci yüzyıldaki Académie Royale des Sciences’a odaklanıyor: yöneticiler onu bastırmaya çalışsa da üyeler dönüşümün peşine düştü.
Simyanın ya da simya söylentilerinin devleti baltalayacağına dair gerçek bir korku vardı.
Académie, 1666’da XIV.Louis’in bakanı Jean-Baptiste Colbert tarafından kurulmuştu. Colbert, kuruluşta iki çalışma konusunu yasakladı: astroloji ve Felsefe Taşı. Bunların ikisi de potansiyel olarak yıkıcıydı. Astrolojik kehanetler- kralın sağlığı veya yaklaşan savaş veya kıtlık hakkındaki tahminler- siyasi istikrarı tehdit edebilirdi. Altın yapmak veya altın yapma olasılığı ekonomik istikrarı da tehdit edebilirdi. 1692’de İsveçli bir kimyager, “Kral, parasının altın yapımından elde edildiğinin düşünülmesini istemiyor” diye yazmıştı.
Simyanın ya da simya söylentilerinin devleti baltalayabileceğine dair gerçek bir korku vardı. Principe, insanların “XIV.Louis’in kudret ve ihtişamının askeri hünerinden veya bilge yönetimden değil, dumanlı laboratuvarlardaki kimya işçiliğinden geldiğini” düşünebileceğini söylüyor.
Ek olarak, simyacılar hakkında sadece kötü bir koku vardı. Bir yandan, genellikle “edebiyatta, sahnede ve görsel sanatlarda alay konusu olan” komedi figürleriydiler. Öte yandan, “zehirciler, kalpazanlar ve dolandırıcılıklarla ilgili” daha uğursuz bir kusurları vardı. 1711 ile 1712 yılları arasında üç kraliyet mensubu öldüğünde, suç en yakın simyacıya atıldı: Orléan Dükü’nün öğretmeni Wilhelm Homberg, Bastiled olmaktan kıl payı kurtuldu. (Homberg 1715’te ölmeden önce, “insan dışkısından damıtılmış bir yağ kullanarak” cıvayı gümüşe dönüştürmeye çalışıyordu.)
Resmi yasağa rağmen, metalik dönüşüm çabaları Académie’de yeraltında devam etti. Aslında, en azından 1770’lere kadar devam ettiler, “bilgili çevrelerde ‘simyanın ölümü’ için yaygın olarak kabul edilen tarihlerden çok sonra.” Étienne-François Geoffroy’un 1722 tarihli çığır açıcı makalesi, “Des supercheries about la pierre philosophhale” (“Felsefe Taşı İle İlgili Bazı Hileler”), “tarihçiler tarafından ‘simyanın’ sonunu işaret ettiği için sıklıkla atıfta bulunulan” makalesinden sonra kesinlikle devam etti.
Principe, Geoffroy’un özellikle kamuoyunda okunan makalesini “bir halkla ilişkiler eylemi” olarak adlandırıyor. Bu, “Académie’nin resmi görüşlerinin bir ifadesi” ve “Geoffroy ve ustası Homberg’in daha önce gerçekleştirdiği çalışmanın zımni bir feragati” idi. Daha sonra Académie tarafından yayınlanan hiçbir şey, dönüşüm olasılığını bile önermedi. Ancak Geoffroy’un kendi feragati tam değildi: daha sonra hala ” krizope sorunuyla ilgileniyordu “.
Ancak resmi olmayan bir arayış olarak simya, Académie içinde açık ve kesin savunuculardan yoksun kaldı. Principe, simyacıların tartışmayı “kendi, genellikle bilimsel olmayan amaçları için dönüşümle alay edenlere” teslim ettiğini yazıyor.
Simyacıların kurşunu altına, cıvayı gümüşe ve hatta metal karışımını demire gerçekten dönüştürdüğüne dair saygın, tekrarlanabilir kanıtlar bulamamış olmaları elbette yardımcı olmadı.
Kaynak: Daily Jstor
