Bilimin topluma nasıl aktarıldığı konusunda giderek artan incelemeler var ama bilim insanlarının bulgularını nasıl rapor ettiği ve medyanın onları halka nasıl bildirdiği arasındaki ilişki nedir?
PLOS Biology’de yayınlanan bir çalışma, bilimsel makale yazarları bir çalışmanın fareler üzerinde yapıldığı (ve insanlar üzerinde yapılmadığı) gerçeğini makalenin başlığına dahil etmediklerinde, gazetecilerin makale üzerinde yaptıkları haberin de aynı şekilde olma eğiliminde olduğunu ileri sürüyor.
Alzheimer hastalığı sadece insanlarda ortaya çıkan ve başka canlı türlerinde doğal olarak meydana gelmeyen bir hastalık ama hastalığı incelemek için yaklaşık 200 kemirgen modeli geliştirildi. Yapılan haberlerin başlıklarındaysa, sıklıkla Alzheimer araştırmalarının bulgularının insanların değil, farelerin kullanıldığı araştırmalara dayandığına yer verilmiyor.
Araştırmacılar bilim insanlarının çalışmalarını nasıl rapor ettiğinin haberin nasıl yapıldığı üzerinde bir rol oynadığı hipotezini test etmek için, 2018 ve 2019’da yayınlanan ve Alzheimer hastalığı araştırmalarındaki deneysel çalışmalar için modeller ya da biyolojik kaynaklar olarak fareleri kullanan 623 bilimsel makaleyi incelediler. Sonra makaleleri, başlıkta farelerin çalışmada kullanılan ana canlı türü olduğu açıklanan ve farelerin başlığa dahil edilmediği makaleler olarak iki gruba ayırdılar ve bu gruplar arasında her makalenin ürettiği haber sayısı konusunda bir farklılık olup olmadığını analiz ettiler.
Başlığında Farelerden Bahsedilmeyen Makaleler Medyada Daha Geniş Yer Buluyor
Araştırmacılar makale başlıkları ve haber başlıkları arasında bir ilişki olduğunu buldular ve bu gazetecilerin makale yazarlarının üzerinde çalışma yapılan canlı türünü makale başlığına dahil etmeme kararına uyma eğiliminde olduğunu gösterdi. Araştırmacılar ayrıca, başlığında farelerden bahsedilmeyen makalelerin medyada daha geniş yer bulduğunu ve bunlar hakkında, başlığında fare kelimesi geçenlerden ciddi ölçüde daha fazla tweet atıldığını da buldular.
Yapılan bu çalışmanın bazı kısıtlamaları var ve bunlar arasında incelenen makalelerin sadece açık erişim yayınları içermesi de bulunuyor. Ayrıca, bu bulgular dikkatli bir analiz yapılmadan başka alanlara da genişletilemez.
Çalışmanın yazarlarına göre, bir çalışmanın fareler üzerinde yapıldığını başlığına dahil etmeyen haberler, Alzheimer hastalığı araştırmalarının gerçek durumu konusunda halk için yanıltıcı olabilir ve hastalar ve ailelerine boş yere umut verebilir.
Araştırmacılardan Marcia Triunfol, “Çoğu insanın haberlerin sadece başlıklarını okuduğunu hatırlamamız gerekiyor. Dolayısıyla, başlık Alzheimer çalışmasının fareler üzerinde yapıldığını belirtmediğinde, çoğu insan çalışma bulgularının insanlar için geçerli olduğu izlenimine kapılıyor ve bu doğru değil. Biz şu anda, Alzheimer hastalığı konusunda hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda elde edilen bulguların neredeyse tamamının insanlarda geçerli olmadığını biliyoruz,” diyor.
Triunfol yapacakları takip çalışmasında, bilim insanlarının neden fare kelimesini makalelerinin başlıklarına dahil etmemeyi seçtiklerini inceleyeceklerini söylüyor.
Orijinal makale: Phys.org
