Covid-19’un bir solunum hastalığı olduğunu herkes biliyor ama bu hastalığa
neden olan ve SARS-CoV-2 adı verilen koronavirüs başka organ sistemlerini de etkiliyor. Ama virüsün beyne de zarar verip vermediğinden şimdiye dek kimse emin değildi.
Yapılan yeni bir çalışma, koronavirüsün bazı insanların beyin hücrelerini de istila ettiğinin ve kendisini kopyalamak ve çoğaltmak üzere onları ele geçirdiğinin ilk net kanıtını buldu. Çalışma ayrıca, virüsün bu hücrelerin yakınlarındaki tüm oksijeni de emerek komşu hücrelerin ölmesine yol açtığını da ortaya koyuyor. New York Times’ın haberine göre, virüsün beyne nasıl girdiği şu an için belirsizliğini koruyor.
Çalışmanın başyazarı olan Yale Üniversitesi’nden Akiko Iwasaki, “Beyin enfekte olursa, bunun ölümcül sonuçları olabilir,” diyor. Araştırmacılar çalışmaları için önce insan beyni organoidlerini kullandılar. Ve sonuçta, hem enfeksiyona hem de enfekte olmuş ve onların yakınlarındaki
nöronlarda enfeksiyona bağlı olarak meydana gelen metabolik değişimlere dair net kanıtlar buldular. Ama tip 1 interferon tepkisine dair bir kanıt bulunamadı.
Ekip nöronal enfeksiyonun, koronavirüsün insan hücrelerine girmek için
kullandığı protein olan ACE2’yi antikorlarla bloke ederek veya bir covid-19
hastasından alınan beyin omurilik sıvısı verilerek önlenebileceğini gösterdiğini belirtiyor.
Diğer Ölümcül Patojenlerden Farklı Çalışıyor
Araştırmacılar aynı zamanda, ACE2’yi fazla ifade eden fareleri de kullandılar ve virüsün akciğerlere dokunmadan beyni istila ettiği vakaların ölümle ilişkili olduğunu ortaya koydular.
Yapılan bu yeni çalışmada, Iwasaki ve meslektaşları beyin enfeksiyonunu üç farklı şekilde belgelediler: covid-19 nedeniyle hayatını kaybeden bir insanın beyin dokusunda, fare modelinde ve organoidlerde.
Ancak koronavirüs, beyin hücrelerini enfekte ettiği bilinen Zika virüsü gibi diğer ölümcül patojenlerden daha farklı, daha gizli bir şekilde çalışıyor. Virüs beyin hücrelerini tahrip etmeden, çoğalmak için onların işleyiş mekanizmasını kullanıyor ve bu sırada komşu hücrelerin oksijensiz kalarak ölmesine yol açıyor.
Covid-19’dan ölen insanların otopsileri kortikal nöronlarda koronavirüs
mevcudiyeti olduğunu ortaya koymuş ve bu koronavirüs hücreleriyle savaşmak için belirgin bir bağışıklık tepkisine dair bir kanıt bulunamamıştı. Iwasaki, “Bu bir tür belirti vermeyen bir enfeksiyon. Bu virüsün birçok kaçma mekanizması var,” diyor.
Daha önceden yapılan çalışmalar beynin ACE2 proteinleri bulunmaması
sebebiyle koronavirüs enfeksiyonuna karşı nispeten güvende olduğunu öne
sürse de, Iwasaki ve meslektaşları yaptıkları araştırmalar neticesinde beynin gerçekten de bu enfeksiyon riskine açık olduğu sonucuna vardılar. Iwasaki ACE2’nin nöronlarda ifade edildiğinin çok açık olduğunu ve virüsün girişi için bunun gerekli olduğunu söylüyor.
Orijinal makale: InterestingEngineering
