Kadın ve erkek beyinleri arasındaki farklılıklar üzerinde araştırmalarda bulunan ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’nden Armin Raznahan ve ekibinin Proceedings of the National Academy of Sciences’de yayınlanan çalışması, kadın ve erkek beyinlerinin belirli bölgelerinin hacimlerinde cinsiyete bağlı farklılıklar olduğunu rapor etti. Çalışma ayrıca, bu farklılıkları cinsiyet kromozomlarının direkt etkisine bağladı.
Araştırmacılar yaptıkları çalışmada, çeşitli enstitülerde 1,000’i aşkın katılımcı üzerinde yapılan beyin taramalarını toplayan Human Connectome Project’in verilerini kullandılar. Geleneksel MR verilerini kullanarak bu örneklerdeki kadın ve erkeklerin çeşitli beyin bölgelerinde ne kadar gri madde olduğunu karşılaştıran araştırmacılar, çoğu bölge birbirine benzer gözükse de, bazı noktalarda ya erkeklerde ya da kadınlarda daha fazla gri madde olduğunu buldular.
Ekip elde ettiği sonuçları başka bir büyük veri setiyle de karşılaştırdı ve bu beyin bölgelerinin cinsiyet kromozomları üzerindeki genlerin orantısız olarak ifade edildiği alanlarla ilişkili olduğu sonucuna ulaştı. Raznahan için kromozomlar ve beyin yapısı arasındaki bu potansiyel bağlantı özellikle heyecan verici. Raznahan, “Cinsiyetin biyolojisini daha iyi anlayabilirsek, bu örneğin, bizim bir insanı otizm spektrum bozukluğu belirtileri gösterme riskine sokmak için nelerin gerçekleştiğini anlamamıza yardımcı olabilir,” diyor.
Bu Tür Araştırmalar Tartışma Yaratıyor
Ancak bazı bilim insanları bu tür araştırmaların zihinsel bozuklukların anlaşılmasına yardımcı olacağı fikrini sorguluyor. Rosalind Franklin Üniversitesi’nde sinirbilim profesörü olarak görev yapan Lise Eliot, cinsiyetin bazı hastalıkların prevalansındaki rolünün biyoloji yerine doktorlarda veya teşhis kriterlerinde var olan yanlılıkla daha iyi açıklanabileceğine inanıyor. Cinsiyete bağlı farklılıklar üzerindeki araştırmaların taraftarları sıklıkla erkek çocuklarının kızlardan yaklaşık dört kat daha fazla otizmle teşhis edildiğini söylüyor ama Eliot bu istatistiği sorguluyor ve bu tür araştırmaların belirgin bir tıbbi fayda sağlamadan kadınlar ve erkeklerin temel olarak farklı olduğu fikrini sağlamlaştıracağını düşünüyor.
Sinirbilim alanında cinsiyete bağlı farklılıklar üzerinde yapılan bu tür araştırmaların fazlasıyla tartışma yaratmasının nedenlerinden bir tanesi bu tarz endişeler ama tutarlılık konusunda da endişeler bulunuyor. Beyin bölgelerinin boyutları ya da bazı bölgelerin diğerlerine ne kadar kuvvetli bir şekilde bağlı olduğu üzerinde cinsiyete bağlı farklılıkların etkisi olduğunu bildiren çalışmalar, sıklıkla bu farklılıkların tam olarak nerede bulunduğu konusunda çelişkiye düşüyor.
Bu tutarsızlık, bilim insanlarının benzerlikler yerine cinsiyete bağlı farklılıkları ortaya koyan çalışmaları rapor etmeye eğilimli olmasından da kaynaklanıyor olabilir. 2018 yılında, Meta-Research Innovation Center’dan bir grup araştırmacı, bilim insanlarının cinsiyete bağlı potansiyel farklılıkları ortaya koyan çalışmaları yayınlamasının, bu farklılıkları bulmayan çalışmaları yayınlamasından daha muhtemel olduğuna dair kanıtlar buldu.
Raznahan’ın gözlemleri hormonlar bir aracı işlevi görmeden cinsiyet kromozomlarının beyin anatomisini etkiliyor olabildiğini işaret ediyor gibi görünüyor. Ancak yine de, çalışma bu kromozomların yapı üzerinde bir etkisi olduğunu göstermekte yetersiz kalıyor.
Yine de, Raznahan ve benzer düşüncedeki diğer bilim insanları, zihinsel hastalıkları anlama yolunda ilerleme kaydetme olasılığının, beyindeki cinsiyete bağlı farklılıkları incelemeyi gerekli hale getirdiği fikrindeler.
Orijinal makale: Wired
