Bilim insanları yeryüzünün yüzlerce metre altında, güneş ışığının ulaşamadığı kadar derinlerde yaşayan umulmadık bir yaşam formu keşfettiler: genellikle enerjilerini fotosentez yaparak üreten mikroplar.
Siyanobakteri adı verilen bu dirençli mikroorganizmaların milyarlarca yıldır varlık gösterdiği biliniyor. Ve her ne kadar bunlar çok küçük canlılar olsalar da, onların fotosentez konusundaki maharetleri (gelişim için karbondioksiti gıdaya çevirmek adına güneşin enerjisini kullanmak) planetimizin tarihinde büyük bir rol oynadı. Siyanobakterilerin yaptığı fotosentez, dünyanın başlangıç zamanlarında bol oksijenli bir atmosferin oluşmasına yardımcı oldu ve her türden yaşamın başlamasının zeminini hazırladı.
Günümüzde, siyanobakterilerin sıcak çöllerden okyanuslara kadar çok çeşitli ortamlarda bulunduğu biliniyor. Ama bu organizmalar bulundukları her yerde bir nebze de olsa güneş ışığına maruz kalıyorlar. Yani araştırmacılara göre, bu canlıları yerin çok derinlerindeki tamamen karanlık bir ortamda bulmak çok şaşkınlık verici bir durum.
Daha önceki bir keşif gezisinde, bilim insanları İber Yarımadası’ndaki bir bölgede çok büyük miktarda sülfür rezervinin bulunduğu zengin bir yer altı ekosistemi tespit etmişlerdi. Bu kez, araştırmacılar aynı bölgede, daha önceki seferde dokunulmayan bir alanda, yerin daha da derinine inerek ikinci bir araştırma yaptılar. Burada, yüzeydeki bakterilere tıpatıp benzeyen mikropları içermelerini bekledikleri taşları hedeflediler. Ancak yerin 613 metre altında siyanobakteri bulmayı beklemiyorlardı. Oysa araştırmacılar, yapılan bu yeni çalışmada topladıkları örneklerde en bol bulunan organizmaların siyanobakteriler olduğunu açıkladılar.
Fotosentez İçin Hidrojeni Kullanıyorlar
Live Science’da yayınlanan bu çalışmada, araştırmacılar taş örneklerini floresan mikroskobuyla incelediler ve biyosferin çok derinlerindeki bu mikropların biyolojilerinin ışığı seven siyanobakterilerden çok da farklı olmadığını buldular. Ancak bu bakterilerin fotosentezi biraz daha değişikti.
Bulunan siyanobakterilerin büyük bir bölümü hidrojenin yoğun olduğu yerlerin yakınında kümelendiğinden, çalışmayı yürüten bilim insanları bu durumun kendilerine bu mikropların hidrojen gazını emdiklerini, kimyasal olarak bunu oksijenle birleştirdiklerini ve sonra ölçülü dozlarda hidrojen elektronları saldıklarını ve bu şekilde hayatta kaldıklarını düşündürdüğünü belirtiyorlar.
Araştırmacılar yerin derinliklerindeki taşlarda daha önceden de siyanobakterilerin bulunmuş olduğunu, ancak bu mikropların alınan örneklere yüzey kirlenmesi yoluyla bulaşmış olma olasılığının her zaman var olmuş olduğunu da söylüyorlar. Bu yeni bulgular ise, siyanobakterilerin hiç ışık olmayan ortamlarda yaşayabileceğinin ve gelişebileceğinin ilk kanıtı olma özelliğini taşıyor.
